تاریخچه قهوه در ایران

قهوه عربی واژه کافا است. که در اصل نام منطقه و شهری در جنوب غربی اتیوپی می باشد. که گیاه قهوه در ابتدا در آنجا یافت شده ‌است. فرهنگ ‌نویسان عرب می‌گویند واژه قهوه در اصل نام نوعی شراب بوده است.در این مطلب میخواهیم از تاریخچه قهوه در ایران صحبت کنیم.

دین اسلام نوشیدنی‌های الکلی را حرام به‌ شمار می‌ آورد و در گذشته قهوه به عنوان جایگزینی برای نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌ شد. این نوشیدنی از قرن ۱۳ میلادی در میان مردم بسیار محبوب شد و تا اوایل قرن ۱۵ میلادی در مصر، شام و عثمانی بسیار مصرف می‌گردید. در این مقاله قصد داریم شما را با چگونگی ورود این محصول به ایران آشنا کنیم.

تاریخچه قهوه

ورود قهوه به ایران

قهوه در زمان صفویه جای خود را در میان نوشیدنی‌های روزانه ایرانی‌ها باز کرد. صوفی‌ها با کمک نوشیدن قهوه می‌توانستند خود را برای انجام مراسم مذهبی بیدار نگه دارند.

در سال ۱۶۶۴ کاشف الدین که یکی از داروشناسانِ نامیِ دوره یِ صفویه بود، یک رساله در مورد ارزش‌ها و خصوصیاتِ قهوه به شاه عباس دوم تقدیم کرد که همین عامل علاقه مندیِ شاه عباس به قهوه شد.

در آغاز، سرو قهوه و نوشیدنِ آن در میان مردم رواج نداشت و مخصوص درباریان و رجال مملکتی بود. از همین رو در کاخ ها مکانی به نامِ قهوه خانه وجود داشت و پادشاهان صفوی و قاجاری فردی به عنوانِ قهوه چی یا قهوه باشی داشتند، که وظیفه سرو قهوه را بر عهده داشت.

برای خرید انواع اکسسوری اسپرسوساز اینجا کلیک کنید.

با گذشتِ زمان قهوه خانه ها به محیط بیرون از دربار راه یافتند. و به خانواده های اشرافی و اعیانی رسید.

این چنین بود که قهوه نوشی در جامعه و در میان مردم شکل گسترده تری به خود گرفت.

قهوه قبل از چای

پیش از این که چای در ایران شناخته شود؛ قهوه جای آن را داشت. و در جهان اسلام مصرف میشد. در آن دوره ایرانیانی که برای زیارت به مکه و دیگر اماکن مذهبی در کشورهای اسلامی و ترکیه مسافرت می کردند، با قهوه آشنا شدند و آن را با خود به  ایران آوردند.

تاریخچه قهوه در جهان

اما از آنجایی که کشورهای تولید کننده قهوه مسافت زیادی تا ایران داشتند، حمل و نقل آن به ایران مشکلات بسیاری داشت، ولی نزدیکی تولیدکننده‌ هایِ عمده چای نظیر چین و حمل و نقل کالا از طریق جاده ابریشم سبب شد که تجارت چای در مقایسه با قهوه با سهولت بیشتری در ایران صورت بگیرد.

رواج قهوه خانه ها

همانطور که اشاره کردیم در دربار صفوی و قاجار مکان هایی به نامِ آبدارخانه و قهوه خانه وجود داشت که در آنها انواع نوشیدنی ها خصوصا قهوه سرو می شد. در آن زمان قهوه خانه به صورت یک نهادِ عمومی اجتماعی بود، که اغلب محل اجتماع شعرا، نویسندگان و دیگر شخصیت هایِ فرهنگی_هنری بود. ازاین رو، یکی از نقش ها و کارکردهای اولیۀ قهوه خانه را می توان توسعه و گسترشِ شعر و ادب و موسیقی دانست.

قهوه سبز

اولین قهوه خانه های ایران در شهرِ قزوین و در زمانِ شاه تهماسب پدید آمد؛ در ادامه نیز در اصفهان ( ضلعِ شمالی میدان نقش جهان ) توسعه یافت.

برای خرید انواع اکسسوری اسپرسوساز اینجا کلیک کنید.

ابوعلی سینا، حکیم و دانشمندِ بزرگ ایران، حدود هزار سال پیش در کتاب خود توضیحات کاملی در مورد قهوه آورده؛و از واژه ی “بونو” به جای قهوه استفاده کرده است. چرا که ایرانیان در آن عصر بر آن نام “بونو” گذاشته بودند؛و بوعلی نیز همین واژه را به کار می برد. “بونو”، واژه‌ای است؛که همچنان در اتیوپی کاربرد دارد. بوعلی سینا قهوه را به منظور تحریک بیماران افسرده، مورد استفاده قرار داده.